Vanaf oktober 2025 krijgt Windows 10 geen gratis updates meer (je kunt wel betalen voor een jaar extra updates). Nieuw ontdekte lekken in Microsofts besturingssysteem zullen dan niet meer dichtgeplakt worden en Windows 10 zal onveilig worden om te gebruiken. Een upgrade naar Windows 11 zit er voor veel pc's echter niet in vanwege de strenge systeemeisen van Microsoft en honderden miljoenen computers dreigen daarom naar de schroothoop te verdwijnen. (Of je moet met Rufus Windows 11 op een ongeschikte pc zetten. De vraag is alleen hoe lang Microsoft dit gedoogt.)

Zonde van al die nog prima pc's. Maar er is een oplossing. Een gratis oplossing zelfs. Je kunt gewoon gratis een Linux-variant op je computer zetten om Windows 10 te vervangen. Linux bestaat al meer dan dertig jaar en is een volwaardig besturingssysteem dat stabiel, betrouwbaar, veilig en - zeker de laatste jaren - ook zeer gebruikersvriendelijk is. En Linux is dus gratis. We stellen tien gebruikersvriendelijke Linux varianten aan je voor, zodat je het voor jou meest geschikte Linux besturingssysteem kunt kiezen. Dit uitgebreide artikel is onze keuzegids voor Linux in 2025!

Inhoud

1. Introductie van Linux als Windows-vervanger

• Wat is Linux?
• Heel veel bekende (gratis) apps beschikbaar voor Linux
• Keuzestress: niet één Linux, maar allerlei varianten

2. De voor jou geschikte Linux-variant kiezen

2.1 Bureaubladomgevingen vergelijkbaar met Windows

a) De populairste op GratisSoftware.nl: Linux Mint
b) Een van de mooiste en makkelijkste: Zorin OS Core

2.2 Bureaubladomgeving vergelijkbaar met macOS

a) Mac Linux: elementary OS

2.3 Bureaubladomgevingen met een zijbalk

a) De bekendste en meestgebruikte: Ubuntu
b) Voor gevorderden: MX Linux

2.4 Lichtgewicht bureaubladomgevingen (ook voor heel oude pc's)

a) Licht maar toch substantieel: Linux Lite
b) De lichtste voor echt oude pc's: Raspberry Pi Desktop

2.5 Bekende oudgediende Linux varianten

a) Oermoeder van heel veel Linux-varianten: Debian
b) Gratis versie van Red Hat Enterprise Linux: Fedora
c) Duitse degelijkheid en diversiteit: openSUSE

3. De stap wagen: Linux installeren

• ISO-bestand downloaden en op USB zetten
• Linux naast Windows installeren
• Tot slot

 

1. Introductie van Linux als Windows-vervanger

Wat is Linux?

Linux is een besturingssysteem, net als Windows of macOS. Iets nauwkeuriger gezegd: Linux is eigenlijk het hart, de kernel, van het besturingssysteem. De Linux kernel wordt gebruikt door tientallen, zo niet honderden, besturingssystemen. De bekendste heb je misschien op je telefoon staan: Android! Ja, ook Android van Google is gebaseerd op Linux - en daaroverheen is een grafische interface gelegd.

Naast Android voor mobiele apparaten zijn er honderden Linux-distributies (varianten, ook wel distro's genoemd) voor de desktop, voor op je pc. De bekendste van deze Linux besturingssystemen zijn: Ubuntu, Linux Mint, Debian, Fedora en openSUSE. Enkele van onze favorieten zijn verder Zorin OS, Linux Lite, MX Linux, Raspberry Pi Desktop en elementary OS.

Al deze Linux varianten zijn volwaardige vervangers van Windows en je kunt ze eenvoudig en gratis op je computer installeren. En ja, alle randapparatuur, grafische kaarten en WiFi worden tegenwoordig ondersteund in Linux. En nee, met de command line hoef je niet meer te werken als je dat niet wilt.

Enkele bekende Linux varianten waaronder Mint, Ubuntu, Debian, Fedora en openSUSE

Heel veel bekende (gratis) apps beschikbaar voor Linux

Wat wil je nog meer? Een gratis vervanger voor Windows 10 die ongeveer hetzelfde kan. Heel veel van je vertrouwde Windows-apps draaien namelijk ook gewoon op Linux. Op Linux kun je heel veel zeer goede gratis apps installeren. We doen een greep uit het softwareaanbod voor Linux met programma's die je ook allemaal van Windows kunt kennen. Als je regelmatig GratisSoftware.nl bezoekt dan zullen veel van de onderstaande programma's je bekend voorkomen.

Web browsers: Google Chrome, Microsoft Edge, Firefox, Opera, Vivaldi, Brave
Communicatie: Thunderbird, Microsoft Teams, Skype, Zoom, Proton Mail, Signal
Office: LibreOffice, Microsoft 365 Office Online, Foxit Reader, Softmaker FreeOffice, PDFsam
Beeldbewerking: GIMP, FreeCAD, Inkscape, LibreCAD, Scribus, Krita, XnView
Virtualisatie: VirtualBox, VMware
Audio en video: VLC mediaspeler, Spotify, Audacity, Handbrake, OpenShot Video Editor, fre:ac, Lightworks, Shotcut, Blender, LossLessCut, OBS Studio
Diversen: Google Earth, FileZilla, Gparted, AnyDesk
Beveiliging: Keepass, ProtonVPN, Bitwarden, Windscribe
Games: Steam
 

Honderden bekende apps zijn beschikbaar voor Linux

En daarnaast zijn er nog duizenden speciaal voor Linux ontwikkelde, bijna altijd gratis, apps beschikbaar voor alle taken die je maar kunt bedenken. Deze gratis software kun je ook nog eens heel makkelijk downloaden vanuit het software centrum dat meegeleverd wordt met alle Linux varianten. Dus op een centrale plek, zonder het hele internet af te hoeven zoeken, heb je duizenden apps binnen handbereik!

De software winkel van Linux Mint met duizenden gratis apps
 

Als je toch een specifieke Windows app mist onder Linux

Er zullen ook veel Windows-programma's zijn waar geen Linux-versie van is. Vaak zijn er dan goede vervangers te vinden die dezelfde taak kunnen uitvoeren.

• Bekijk hier Linux-apps die ook onder Windows draaien (of zoek hier per categorie in alle Linux-apps)
• Of kijk op AlternativeTo en vul je favoriete app in

Maar je zult misschien niet altijd een goede vervanger vinden. En ook als je zeer gehecht bent aan een specifieke Windows-app die er niet voor Linux is dan is dat natuurlijk jammer. Er zijn dan enkele mogelijkheden:

1. Je kunt Wine, een zogeheten emulator, gebruiken om Windows-programma's te draaien onder Linux. Dit werkt soms redelijk tot goed, maar soms ook niet. Het is niet onze aanbevolen optie.
2. Je kunt met behulp van VirtualBox of VMware Windows als virtuele machine binnen Linux draaien. Je kunt dan dus vanuit Linux Windows opstarten en je gewenste Windows-app gebruiken. Dit werkt meestal prima, maar het opzetten van een virtuele machine is een stap voor gevorderden, waar je wellicht beter later aan kunt beginnen, nadat je Linux hebt leren kennen.
3. Als je Linux naast Windows installeert (bij de installatie instructies van Linux gaan we daar ook van uit), kun je elke keer bij het opstarten van je pc kunt kiezen of je Linux of Windows gaat draaien. Zo kun je apps die alleen onder Windows werken altijd blijven gebruiken. Dit is onze aanbevolen optie. En misschien vind je later dan alsnog een geschikte Linux-app die je favoriete Windows-app kan vervangen.

 
Keuzestress: niet één Linux, maar allerlei varianten

'Klinkt goed dat Linux, waar kan ik het downloaden?' is een veelgehoorde vraag. En dat is waar de keuze(stress) begint. Zoals we hierboven al aanstipten: er is namelijk niet één Linux besturingssysteem maar er zijn tientallen, zo niet honderden, varianten met allemaal hun eigen bureaubladomgevingen, software selectie en uiterlijk. We gaan je even snel wegwijs maken in de wondere wereld van Linux!

Iedere Linux variant (ook wel distributie of distro genoemd) maakt dus gebruik van de Linux Kernel, het hart van het besturingssysteem. Daarbovenop wordt een grafische bureaubladomgeving (desktop environment) gebruikt. De bekendste bureaubladomgevingen zijn GNOME, KDE, Cinnamon en XFCE, die allemaal een net iets ander uiterlijk en standaard meegeleverde software hebben. Wij introduceren tien gebruikersvriendelijke Linux besturingssystemen die voor mensen die Windows of macOS gewend zijn heel geschikt zijn om de overstap te wagen.

Hier zijn Linux Mint, Zorin OS, elementary OS, Ubuntu, MX Linux, Linux Lite, Raspberry Pi Desktop, Debian, Fedora en openSUSE!

2. De voor jou geschikte Linux-variant kiezen

We delen de Linux besturingssystemen in aan de hand van hun bureaubladomgeving - hun indeling en plaatsing van startmenu, taakbalk en systeemvak - omdat deze toch de meeste houvast biedt voor nieuwe gebruikers. Dus we bespreken tien Linux varianten met bureaubladomgevingen die:

2.1 Lijken op Windows
2.2 Lijken op macOS
2.3 Een zijbalk hebben
2.4 Voor heel oude pc's (ook 32-bit) bedoeld zijn
2.5 Oudgedienden zijn

Nu kun je elke Linux distibutie meestal vrij makkelijk aanpassen, en zelfs voor andere bureaubladomgevingen kiezen, maar om te beginnen is dit de duidelijkste indeling om wat overzicht te krijgen.

2.1 Bureaubladomgevingen vergelijkbaar met Windows

a) De populairste op GratisSoftware.nl: Linux Mint

Linux Mint is tegenwoordig de populairste Linux-variant op GratisSoftware.nl. In peilingen op onze website komt Mint altijd bovenaan. En dat is niet voor niks. Linux Mint gebruikt Ubuntu (zie hier) als basis, met zijn duizenden gratis apps, en biedt daarnaast de Cinnamon bureaubladomgeving met startmenu en taakbalk zoals je dat in Windows 7 en Windows 10 gewend was/bent.

Bovendien heeft Linux Mint een overzichtelijk welkomstvenster dat je na het opstarten wegwijs maakt in het besturingssysteem. En veel voorgeïnstalleerde apps om je systeem te onderhouden en te tweaken zoals veel Windows 7 gebruikers dat gewend waren.

Linux Mint is ideaal voor Windows-gebruikers die willen kennismaken met Linux en het ook fijn vinden om wat meer controle over alle instellingen te hebben.

Linux Mint met vertrouwd startmenu en taakbalk onderaan

Download Linux Mint

b) Een van de mooiste en makkelijkste: Zorin OS Core

Zorin OS Core is de laatste jaren een populaire Linux distro. Zorin OS is ook gebaseerd op Ubuntu (zie hier) met de duizenden gratis apps die daarvoor beschikbaar zijn. Zorin OS ziet er, ons inziens, nog mooier en beter afgewerkt uit dan Mint en is misschien zelfs nog iets gebruikersvriendelijker, met bijvoorbeeld een voorgeïnstalleerde app om je telefoon te verbinden.

Zorin OS heeft een aangepaste GNOME bureaubladomgeving met startmenu en taakbalk die op Mint en Windows lijken. Startknop linksonder en systeemvak rechtsonder. Zorin OS is nog iets gepolijster dan Linux Mint en je kunt het uiterlijk ook makkelijk aanpassen, maar heeft minder 'tweak'- en onderhoudsmogelijkheden.

Zorin OS is voor Windows-gebruikers die een mooi besturingssysteem willen maar niet teveel tijd willen besteden aan het onderhoud. Alles moet gewoon werken.

Zorin OS: gepolijst uiterlijk met Windows indeling

Download Zorin OS Core

2.2 Bureaubladomgeving vergelijkbaar met macOS

 
a) Mac Linux: elementary OS

elementary OS is een fraai uitziend Linux besturingssysteem dat dezelfde indeling hanteert als macOS, met een dock met apps midden beneden op het scherm en het systeemvak bovenin.

elementary OS is ook op Ubuntu gebaseerd maar maakt gebruik van een eigen aangepaste GNOME bureaublad omgeving die Pantheon heet. Ook heeft elementary OS enkele eigen ontwikkelde standaard apps aan boord. elementary OS is dus, zoals het uiterlijk al doet vermoeden, behoorlijk eigenzinnig.

elementary OS heeft een dock onderaan zoals macOS en taakbalk boven

Download elementary OS

 
2.3 Bureaubladomgevingen met een zijbalk

 
a) De bekendste en meestgebruikte: Ubuntu

Ubuntu is al jaren de bekendste en vermoedelijk meestgebruikte Linux-variant. Ubuntu is gebaseerd op de oermoeder van veel Linux-distro's: Debian. Ubuntu heeft de stabiliteit en het pakkettensysteem van Debian overgenomen en maakt daar al twintig jaar zijn eigen stabiele, snelle, veilige en gebruikersvriendelijke besturingssysteem mee.

Ubuntu begon in 2004: de tijd dat command line en Linux nog ongeveer synoniem waren. En Ubuntu heeft sindsdien een voortrekkersrol gehad in het gebruikersvriendelijk maken van Linux. Gewoon een besturingssysteem maken dat er mooi uit zag en werkte zonder dat je ingewikkelde commando's hoefde in te typen. Met meegeleverde drivers (stuurprogramma's) voor alle soorten wifi, grafische kaarten en randapparatuur, zodat je pc het gelijk deed zonder allerlei ingewikkelde trucs uit te hoeven halen. Dat hierdoor ook niet-open-bron software en drivers werden aangeboden was wel eens tegen het zere been van open source puristen, maar dat Ubuntu out-of-the-box werkte was een groot pluspunt.

Ubuntu maakt gebruik van een aangepaste GNOME omgeving met een zijbalk aan de linkerkant van het bureaublad en het systeemvak bovenaan (maar je kunt de zijbalk ook onderaan plaatsen en er een dock - zoals in macOS - van maken). Zo ziet Ubuntu er standaard uit:
 

Maar met enige kleine aanpassingen kun je Ubuntu ook meer op macOS laten lijken met een dock midden beneden:

Maar Ubuntu is met een paar klikken geheel om te toveren tot een op macOS gelijkende desktop

 
Download Ubuntu

 
b) Voor gevorderden: MX Linux

Voor tweakers die graag zelf alle controle willen hebben over hun besturingssysteem is MX Linux een aanrader. MX Linux heeft net als Ubuntu een zijbalk aan de linkerkant maar is gebaseerd op Debian (zie hier) en gebruikt de XFCE bureaubladomgeving.

MX Linux heeft heel veel tools aan boord voor gevorderde gebruikers om allerlei taken snel uit te voeren. De distro is meer voor gevorderden, maar heeft gebruikersgemak wel hoog in het vaandel staan. Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk(er) kan. MX Linux heeft veel aanpassingsmogelijkheden om het besturingssysteem geheel naar je eigen hand in te richten en een welkomstvensters met alle mogelijkheden en gereedschappen op een rijtje.

MX Linux heeft een zijbalk, vertrouwd startmenu en heel veel mogelijkheden

 Download MX Linux

 
2.4 Lichtgewicht bureaubladomgevingen (ook voor heel oude pc's)

 
a) Licht maar toch substantieel: Linux Lite

De meeste Linux-distibuties kunnen prima draaien op oude computers van tien tot vijftien jaar oud. Linux Lite is een lichtgewicht variant die nog kan draaien op 64-bit computers met 768 MB RAM werkgeheugen, 1 GHz processor en 8 GB harde schijf.

Het Nieuw-Zeelandse Linux Lite is, ook weer, gebaseerd op Ubuntu maar maakt gebruik van de XFCE desktop. Linux Lite is echt licht en heeft veel aanpassingsmogelijkheden. Jammer vinden wij alleen dat tegenwoordig Google Chrome standaard browser is in Linux Lite, maar je kunt zelf natuurlijk makkelijk Firefox of een andere web browser installeren mocht je dat willen.

Linux Lite is geheel naar eigen wens aan te passen en heeft ook een handig introductievenster om je wegwijs te maken. De lichtheid verhindert niet dat Linux Lite toch een substantieel besturingssysteem is met alles wat je mag verwachten van een volwassen OS.

Linux Lite is licht en lijkt wat betreft bureaubladindeling op Windows

Download Linux Lite

 
b) De lichtste voor echt oude pc's: Raspberry Pi Desktop

Als je echt een oude computer hebt (meer dan vijftien jaar) of een 32-bit pc of laptop dan is Raspberry Pi Desktop een aanrader. Dit besturingssysteem is niet alleen geschikt voor Raspberry Pi computertjes maar ook voor andere hardware.

Raspberry Pi Desktop is echt heel licht en kan draaien op computers met 512 MB RAM geheugen. Raspberry Pi Desktop is 32-bit en kan dus op heel oude pc's geïnstalleerd worden (maar werkt ook prima op 64-bit machines). Raspberry Pi Desktop is speciaal voor je laptop of desktop computer - en moet je dus niet verwarren met Raspberry Pi OS voor Raspberry Pi mini computers.

Raspberry Pi Desktop is gebaseerd op Debian. De desktop heeft een startmenu en taakbalk aan de bovenkant. Chromium Browser, Claws Mail en LibreOffice zijn de standaard apps maar je kunt natuurlijk gratis veel meer software downloaden.

Raspberry Pi Desktop is een snel besturingssysteem dat vrij makkelijk in het gebruik is. Misschien iets minder fraai afgewerkt dan sommige alternatieven, maar zeer effectief.

Voor de alleroudste pc's (ook 32-bit) is Raspberry Pi Desktop een prima alternatief

Download Raspberry Pi Desktop

 
2.5 Bekende oudgediende Linux varianten

Naast onze favorieten hierboven zijn er nog enkele Linux varianten die al zo lang bestaan en ook een grote gebruiksschare hebben dat we ze niet onvermeld kunnen laten. Debian: de oermoeder van Ubuntu (en alle afgeleiden daar weer van, zoals Linux Mint, Zorin OS, Linux Lite en elementary OS). Fedora, de gratis versie die bedrijf Red Hat uitgeeft van het zakelijke Red Hat Linux. En openSUSE, vroeger SUSE Linux geheten: de Duitse Linux-variant die bureaublad KDE nog omarmt.

a) Oermoeder van heel veel Linux-varianten: Debian
Debian is een van de oudste nog bestaande Linux-distro's die in 1993 werd gestart door ontwikkelaar Ian Murdock. Debian is de samentrekking van de eerste letters van zijn voornaam (ian) en van die van zijn toenmalige vrouw Debra (deb).

Debian, met zijn APT pakketbeheerder, vormt de basis voor Ubuntu, MX Linux en RaspBerry Pi Desktop die we hierboven besproken hebben. En Ubuntu vormt weer de basis voor Linux Mint, Zorin OS, elementary OS en Linux Lite. Debian is dus een zeer belangrijke pijler voor veel Linux distro's. En Debian biedt zelf ook een zeer stabiel besturingssysteem aan dat onderhouden wordt door vele vrijwilligers.

Dat Debian toch wat op de achtergrond is geraakt als besturingssysteem komt doordat het wat minder toegankelijk en gebruikersvriendelijk is dan bovengenoemde Linux distributies. Debian is een voorvechter van pure open source, vrije software en gebruikt daarom geen (of zo weinig mogelijk) propriëtaire software (eigendom van bedrijven). Deze mooie principes zorgen er echter voor dat drivers voor sommige hardware en randapparatuur niet meegeleverd worden waardoor pc's niet out of the box werken.

Ook verloopt de installatie van Debian net wat minder gepolijst dan veel afgeleiden van Debian of Ubuntu. Maar Debian biedt zeker een zeer stabiel besturingssysteem met mooi uiterlijk dat je geheel naar eigen wens kunt inrichten. Debian maakt gebruik van de standaard - op macOS gelijkende - GNOME desktop, met onderaan een dock en bovenaan de taakbalk en het systeemvak. Browser is Firefox ESR, mailprogramma is Evolution en kantoorpakket is LibreOffice.

Oermoeder Debian met standaard GNOME desktop

Download Debian

 
b) Gratis versie van Red Hat Enterprise Linux: Fedora
Fedora bestaat onder de huidige naam sinds 2004, maar was daarvoor al verkrijgbaar als Red Hat Linux, dat begon in 1995. Tegenwoordig bestaan het commerciële Red Hat Enterprise Linux (RHEL) en de gratis versie Fedora Workstation.

Fedora heeft net als Debian ook de standaard GNOME desktop als basis, maar gebruikt een geheel ander pakketbeheersysteem voor zijn software: RPM (vroeger Red Hat Package Manager geheten). Dit in tegenstelling tot pakketbeheerder APT met zijn .deb-bestanden bij Debian en Ubuntu en al hun afgeleiden.

Fedora gebruikt ook de standaard GNOME desktop

Download Fedora

 
c) Duitse degelijkheid en diversiteit: openSUSE
Een andere veteraan in het Linux landschap is het Duitse openSUSE, dat al onder de naam SUSE Linux bestaat sinds 1994. openSUSE ontstond in 2005 en heeft als bijzonderheid dat het altijd KDE als standaard bureaubladomgeving heeft gehad, hoewel je ook voor GNOME of XFCE kunt kiezen bij de installatie. openSUSE is heel divers dus.

Wij vinden KDE net iets minder prettig werken dan GNOME, Cinnamon of XFCE maar dat is een kwestie van smaak. KDE heeft wel meer opties en lijkt wat betreft bureaubladindeling ook op Windows. Firefox is standaardbrowser op openSUSE en verder tref je veel speciaal voor KDE ontwikkelde applicaties aan zoals KMail, Kontact en Kate.

openSUSE met de kenmerkende KDE desktop

Download openSUSE

 
Linux-varianten op een rij

Naam	Desktop	Sinds
Debian	GNOME	1993
Ubuntu (Canonical)	GNOME (aangepast)	2004
Linux Mint	Cinnamon	2006
Zorin OS	GNOME (aangepast)	2009
Linux Lite	XFCE	2012
elementary OS	Pantheon	2011
Raspberry Pi Desktop	LXDE	2012
MX Linux	XFCE	2014
Fedora (Red Hat)	GNOME	2004 (1995)
openSUSE (SUSE)	KDE	2005 (1994)

 

3. De stap wagen: Linux installeren

Als je zelf Windows kunt installeren op een pc dan kun je ook Linux installeren. Dat is een beetje de stelregel. De installatie van Linux is bij de meeste varianten zoals Ubuntu, Linux Mint, Zorin OS en elementary OS behoorlijk simpel en wijst zich vanzelf.

ISO-bestand downloaden en op USB zetten

Voordat je jouw Linux variant kunt installeren moet je eerst het installatiebestand downloaden. Dit is een ISO (image) bestand dat meestal een paar GB groot is. Dit ISO-bestand zet je vervolgens op een USB stick met behulp van software als Rufus of Etcher of andere programma's om opstartbare USB's te maken. Je kunt als alternatief het ISO-bestand ook als een image op een cd of dvd branden trouwens, maar op USB werkt sneller.
 

Voorbeeld van uitgebreide instructies hoe je (Ubuntu) Linux kunt installeren

• In deze tip leggen we stap voor stap uit hoe je het Ubuntu ISO-bestand op een USB kunt zetten met Rufus en daarna Ubuntu naast Windows kunt installeren

Dit betreft nog een oudere versie van Ubuntu, de installatie ziet er nu iets anders uit maar de stappen zijn grotendeels hetzelfde - en het ISO-bestand met Rufus op een USB zetten is nog hetzelfde. Voor andere Linux varianten download je ook de ISO, zet deze op een USB en doorloop je een vergelijkbaar installatieproces.

 
Linux naast Windows installeren

De installatie van Linux wijst zich grotendeels zelf, maar bestudeer aandachtig ons voorbeeld van het installeren van Ubuntu zodat je een idee krijgt.

Let op dat bij de meeste Linux-varianten eerst de live USB omgeving opstart: dit is precies zoals je Linux-variant eruit ziet (je kunt dus al even rondkijken en uitproberen), maar dan volledig vanaf je gemaakte USB stick draaiend. Linux is op dit moment nog niet geïnstalleerd op je pc. Het installatieproces begint meestal automatisch of je klikt op het Install-icoon op het bureaublad.

Daarna doorloop je tijdens het installatieproces de stappen waarbij je de taal instelt (alle Linux distributies zijn vertaald in het Nederlands), toetsenbord indeling, WiFi (als de draadloze verbinding eerst niet werkt kun je het best even een ethernetkabel gebruiken), extra software die je wilt installeren (kies altijd voor extra pakketten voor multimedia en drivers) en meer.

Waar je even goed op moet letten bij de installatie is dat je de vraag krijgt of je Linux naast Windows wilt installeren. Als je daarvoor kiest tijdens de installatie van Linux dan hoef je zelf geen partities te maken maar wordt alles automatisch voor je ingesteld en uitgevoerd. En heb je na de installatie een dual boot met Windows en Linux, zodat je bij het opstarten van je pc een keuzemenu krijgt of je Linux of Windows wilt starten.

Bij Ubuntu 24.04 krijg je netjes aangeboden om Ubuntu naast Windows te installeren (zodat je bij het opstarten de keuze hebt welk besturingssysteem je wilt)

Als je helemaal van Windows af wilt kun je er natuurlijk ook voor kiezen om de gehele harde schijf te gebruiken voor Linux, maar dan worden al je Windows-bestanden, documenten, foto's, mail en meer gewist! Zorg dus dat je een backup hebt!
 

• Lees hier ons voorbeeld van hoe je (een oudere versie van) Ubuntu op een USB kan zetten en naast Windows kan installeren op een pc

 
Als je bovenstaande ingewikkeld vindt of bang bent iets fout te doen vraag dan aan een ervaren pc gebruiker of die wil helpen. Lees altijd goed de instructies en zorg voor back-ups van al je bestanden!

Tot slot

Als je Linux geïnstalleerd hebt op je laptop of pc dan zul je natuurlijk even moeten wennen, omdat sommige zaken net wat anders gaan dan onder Windows. Maar over het algemeen zul je weinig moeite hoeven doen.

In moderne Linux varianten:

• wordt de meeste hardware (grafische kaart, WiFi) en randapparatuur (printers, muizen, webcams) automatisch herkend en ingesteld
• worden het besturingssysteem en alle apps automatisch up-to-date gehouden, daar heb je geen omkijken
• hoef je niet - zoals nog vaak bij Windows - op het web te zoeken naar programma's maar kun je gewoon alles installeren vanuit het softwarecentrum of de softwarewinkel waarin duizenden gratis apps te downloaden zijn
• zijn voor de meeste taken veel heel goede apps beschikbaar (het kan natuurlijk zijn dat je bepaalde Windows apps mist, maar meestal zijn er goede alternatieven te vinden)

Als je een van de tien Linux-varianten die we hebben besproken geïnstalleerd hebt, dan wensen we je daar veel plezier van en hopen we dat je ermee uit de voeten kunt! Voor mensen die echt helemaal los willen gaan met het uitproberen van nog veel meer Linux-varianten: kijk eens op DistroWatch!

In de reacties hieronder horen we graag welke Linux distro jij gebruikt! Aanvullingen op dit artikel zijn ook welkom.

Bedrijven omarmen Linux

Heel veel grote bedrijven, zoals Google, IBM, Intel, Oracle, Samsung, Red Hat, SUSE, Canonical - en zelfs Microsoft tegenwoordig - dragen bij aan de ontwikkeling van de Linux kernel (het hart van het besturingssysteem). Bedrijven als Canonical (Ubuntu), Red Hat (Red Hat Enterprise Linux), Oracle (Oracle Linux) en SUSE (SUSE Linux) maken hun eigen Linux variant. Ook Google heeft zijn eigen Linux variant voor intern gebruik en Linux vormt de basis waarop Android gebouwd is en wordt dus gebruikt in miljarden telefoons, tablets en smart watches.

En heel veel televisies, mediaspelers, routers, digitale video recorders, game consoles, Chromebooks en Internet of Things-apparaten (thermostaten, slimme deurbellen, speakers enzovoort) gebruiken Linux. De kans is dus groot dat je een Linux-apparaat in huis hebt - zonder dat je het weet misschien.

Ook de meeste servers (waar websites op staan) en cloud-omgevingen (voor streaming van video en muziek, mail, opslag, online applicaties enzovoort) draaien op Linux wereldwijd. Als je een website bezoekt, een mailtje verstuurt, online documenten bewerkt of opslaat, video's of muziek streamt en chat met vrienden of familie dan is de kans groot dat je gebruik maakt van Linux.

Je kunt dus met recht zeggen dat Linux het grootste besturingssysteem ter wereld is - behalve op de desktop, waar Windows oppermachtig is.

Waarom is Linux gratis?

Als Linux zo goed is, waarom is het dan gratis zul je je afvragen. Dat is een mengeling van bevlogenheid, idealisme en puur zakelijke afwegingen. Linux is open source, net als bijvoorbeeld Firefox, Thunderbird en LibreOffice, wat betekent dat iedereen de broncode kan inzien, aanpassen en aanvullen. Iedereen mag dus meewerken aan Linux onderdelen om het systeem beter te maken. Linus Torvalds, de bedenker van Linux, begon ooit uit idealisme zijn besturingssysteem. Inmiddels is Linux wereldwijd heel groot en wordt het besturingssysteem zoals gezegd gebruikt én ontwikkeld door heel veel grote bedrijven als Google, Samsung en zelfs Microsoft.

En voor bedrijven is dat ook gunstig. Google gebruikt bijvoorbeeld Linux-varianten op zijn servers (waar Gmail, YouTube en meer op draaien) en als basis voor Android: zijn mobiele besturingssysteem (de Linux Kernel is het hart van Android). Dat doet Google omdat Linux gratis te gebruiken en aan te passen is (het hoeft geen peperdure licenties te kopen van een besturingssysteem zoals Windows) en het bedrijf hoeft niet in zijn eentje een geheel nieuw besturingssysteem te ontwikkelen. Dat scheelt veel geld, als de basis goed en gratis beschikbaar is.

In ieder geval is duidelijk dat Linux een zeer betrouwbaar, stabiel en snel besturingssysteem is dat door grote bedrijven gebruikt wordt voor allerlei bedrijfskritische doeleinden en dat je ongemerkt in je dagelijkse leven ook al vaak gebruikt. Waarom dan ook niet eens Linux op je pc of laptop proberen?