Dit zijn de beste alternatieven voor Facebook, Insta, WhatsApp, X, YouTube en TikTok

Update 25 januari 2025: friendica en Quodari toegevoegd als Facebook-vervangers
Steeds meer mensen zoeken vervangers voor de apps van Meta (Facebook, Instagram en WhatsApp) van Mark Zuckerberg en X/Twitter van Elon Musk. Ook wordt TikTok vandaag (zondag 19 januari) verboden in Amerika. En wat te denken van de algoritmes van YouTube. Wij bespreken enkele prettigere alternatieven voor deze Big Tech sociale media - die wel meer je privacy respecteren en minder je aandacht proberen te kapen via verstikkende algoritmes.
Het gebrek aan privacy, het bombardement van meldingen en het oneindige scrollen en swipen om je aandacht te kapen, het stoppen met fact checken waardoor steeds meer desinformatie en complottheorieën online verschijnen, bedreigingen, pesterijen en onbeschofte omgangsvormen, verstikkende algoritmes die je tijdlijn vervuilen, de onverholen hebzucht van de eigenaren, de soms dubieuze politieke opvattingen: het zijn maar een paar redenen waarom je misschien wilt stoppen met deze sociale media van Meta-Mark en MAGA-Musk (die het Make America Great Again gedachtegoed van Donald Trump steunt).
En nu we toch bezig zijn: TikTok en ook YouTube kunnen je eveneens gevangen houden in hun fuik van steeds meer en steeds heftiger video's. Alles om je aandacht maar vast te houden zodat je langer online blijft en de Big Tech bedrijven meer geld aan je kunnen verdienen.
Wil je stoppen met deze verslavende social media apps? Doen! Of zoek je alternatieven die beter voor je privacy en gemoedsrust zijn en die er niet alles aan doen om je uit het echte leven weg te halen en je hun virtuele sprookjes- of spookwereld in te zuigen? Wij zetten enkele iets minder onaangename alternatieven voor de Big Tech sociale media op een rijtje.
Inhoud
1. Alternatief voor WhatsApp2. Alternatieven voor X (Twitter)
3. Alternatieven voor Facebook
4. Alternatief voor Instagram
5. Alternatief voor TikTok
6. Alternatieven voor YouTube
7. Tot slot: een kleine preek...
1. Alternatief voor WhatsApp > Signal
Het beste alternatief voor WhatsApp - dat ook van Meta is, we vergeten het weleens - is zonder twijfel Signal. Open source en gemaakt om jouw privacy te beschermen. Als je je familie, vrienden en bekenden weet over te halen om mee te gaan naar Signal dan kun je daar gewoon blijven 'appen' met ze (en zij kunnen WhatsApp eerst nog behouden, je kunt makkelijk meerdere chatapps naast elkaar gebruiken).
Voordeel van Signal is dat het minder onnodige toeters en bellen heeft dan WhatsApp (kanalen, statusupdates, community's: wie gebruikt ze?) en wel je privacy beschermt. Maar zoals gezegd: je zult eerst je contacten mee moeten krijgen, want Signal en WhatsApp kunnen (voorlopig althans) niet communiceren met elkaar.
Signal
2. Alternatieven voor X (Twitter) > BlueSky of Mastodon
Was Twitter vroeger nog een bron van betrouwbaar nieuws en interessante meningen tegenwoordig lijkt X steeds meer op een open riool vol ongemodereerde bagger. Wat zijn de alternatieven?
BlueSky is een Twitterkloon die wel heel erg lijkt op Twitter. Vormgeving, kleuren en werking zijn grotendeels hetzelfde. BlueSky is dan ook niet toevallig gemaakt door de oprichter en voormalige topman van Twitter: Jack Dorsey. Voordeel van BlueSky is dat je niet een tijdlijn door een vaststaand algoritme krijgt opgedrongen (zoals elk uur een tweet van Elon Musk in je tijdlijn), je hebt zelf meer keuzevrijheid.
BlueSky
Een tweede alternatief is Mastodon. Open source en zonder algoritmes of advertenties. Je kunt geheel zelf je tijdlijn samenstellen. Mastodon is niet van een bedrijf maar bestaat uit decentrale servers die met elkaar verbonden zijn. Mastodon is wel een stuk kleiner dan X of BlueSky en iets ingewikkelder wat betreft zijn werking.
Mastodon
3. Alternatieven voor Facebook > Reddit, Diaspora, friendica, Minds en Quodari
Facebook is alomtegenwoordig en lijkt voor veel mensen onmisbaar. Toch kun je best zonder. Heus waar. Je kunt je vrienden en familie gewoon bellen (zelfs videobellen) of op de koffie vragen. En dan kun je ook hun verhalen horen en hun foto's zien. En alle kattenfilmpjes en andere onzinberichten die alleen maar tijd kosten, daar ben je echt snel van afgekickt. Maar goed, er zijn ook alternatieven.
Als je met gelijkgestemden contact wilt hebben over je hobby dan is Reddit een prima alternatief. Reddit heeft veel gebruikers en je kunt er bijvoorbeeld vaak oplossingen vinden voor computergerelateerde problemen (waar wij het voor gebruiken). Maar ook op allerlei andere gebieden zijn er groepen met veel kennis. Berichten en antwoorden op vragen krijgen stemmen (upvotes en downvotes) en daardoor kun je snel de meest relevante berichten vinden.
Veel kleinere alternatieven zijn bijvoorbeeld Diaspora, Minds en friendica die meer de nadruk leggen op de privacy van hun gebruikers, open source zijn en decentrale netwerken gebruiken.
Ook de Nederlandse, commerciële, startup Quodari wil een Europees alternatief worden voor Facebook en meer (ook samenwerken aan inhoud en publiekscommunicatie behoren tot de mogelijkheden). Dit alles is zonder advertenties en wel privacyvriendelijk. Een gratis account heeft 2GB opslag en beperkingen wat betreft volgers. Betaalde accounts (ook voor organisaties en bedrijven) hebben meer mogelijkheden, ook wat betreft samenwerking. Alle servers staan in Europa.
Diaspora
Minds
friendica
Quodari
Verder zijn er niet echt grootschalige vervangers voor Facebook (laat ze weten in de reacties hieronder). Om de werkzaamheden en andere bezigheden van bekenden te volgen is LinkedIn van Microsoft misschien nog wel het beste alternatief - hoewel Microsoft ook niet vrij is van aandachtvragende praktijken, privacyproblemen en hebzucht.
4. Alternatief voor Instagram > Pixelfed
Insta is voor de mooie plaatjes, voor het 'kijk ons eens een perfect leven hebben'-gevoel en de sprookjeswerelden waarin bekende mensen lijken te leven. Een droomwereld die niks met de echte wereld te maken heeft. Nep en plastic. Maar goed, veel mensen zijn er dol op. Meta-Mark kijkt wel over je schouders mee en harkt nog meer geld binnen door jouw aandacht op te slorpen.
Een alternatief hiervoor zou het open Pixelfed kunnen worden. Maar wat betreft aanbod wel heel heel veel beperkter dan Instagram.
Pixelfed
5. Alternatief voor TikTok > stop ermee!
TikTok is Chinees, dus de Chinese overheid kijkt mee naar jouw kijk- en swipe-gedrag. En superverslavend (zal iedereen die puberkinderen heeft kunnen beamen). Je kunt oneindig doorswipen en -scrollen: er komt geen einde aan de ellende van steeds meer op elkaar lijkende, inwisselbare filmpjes. Wat ons betreft: stop er gewoon mee! Dat zeggen we ook tegen onze kinderen, maar die luisteren niet altijd even goed...
Als je toch alternatieven wilt voor TikTok (en als TikTok wellicht verboden wordt in de Verenigde Staten en daardoor minder interessant wordt) dan kun je kijken naar YouTube Shorts (maar ja, zie hieronder) of RedNote, het plotseling snelgroeiende TikTok alternatief - maar ja, ook Chinees met meekijkende overheid.
6. Alternatieven voor YouTube > PeerTube, FreeTube en Piped
YouTube is fantastisch wat betreft het aanbod aan video's. Je kunt er filmpjes over alles vinden. Maar YouTube = Google = geen privacy. En het algoritme van YouTube zorgt ervoor dat je steeds meer dezelfde, steeds extremere video's krijgt aangeboden en kan daarmee leiden tot blikvernauwing, radicalisering en complottheorieën, ofwel de 'Fabeltjesfuik' zoals Arjen Lubach het fenomeen ooit treffend noemde.
Zijn er alternatieven? Grote bekende namen zijn commerciële partijen als Vimeo (die je niet trackt trouwens) en DailyMotion, die een eigen streaming platform met eigen inhoud ('content' zoals marketeers graag zeggen) hebben. Maar wel met minder diverse filmpjes dan op YouTube.
Je kunt er ook voor kiezen om een frontend voor YouTube te gebruiken die wel de filmpjes via Google toont, maar toch je privacy waarborgt. Deze services halen de video's via YouTube binnen en tonen ze via hun eigen app of website. In hoeverre dit (il)legaal is durven wij niet te zeggen, maar je hebt de volgende mogelijkheden:
FreeTube is een goede app die dit doet. Open source, geen advertenties en geen tracking via Google (hoewel je IP-adres wel bekend wordt bij Google, daarvoor kun je nog een gratis VPN gebruiken).
FreeTube
Piped is een website die als proxy tussen YouTube en jouw computer fungeert zodat Google ook niet jouw IP-adres krijgt.
Piped
Wil je geen filmpjes via YouTube maar originele inhoud én open source, gedecentraliseerd en met meer privacy dan kun je terecht op bijvoorbeeld PeerTube (waar ook Beeld en Geluid van de NPO gebruik van maakt). Wel een veel minder gevarieerd aanbod.
PeerTube
7. Tot slot: een korte preek...
De meesten van ons hebben te maken met de verslavende aantrekkingskracht van sociale media en de soms verwoestende effecten die ze hebben op werk, gezinsleven, sociale contacten, zelfbeeld, stemming en gedachtewereld. Sociale media vragen oneindig veel aandacht, maar wat krijg je er nou eigenlijk voor terug dat je niet ook in het echte leven kunt vinden?
Sociale media zijn expres zo ontworpen dat je ze moeilijk kunt wegleggen en steeds weer opnieuw wilt kijken bij alle nieuwe meldingen. Zo verdienen de Big Tech giganten als Meta en Google hun geld: ze kapen je aandacht, stelen je tijd, verzamelen door allerlei volgsystemen je gegevens om marketingprofielen te maken en laten je nog meer tijd online doorbrengen zodat zij meer geld aan advertenties kunnen verdienen. Big Tech is Rupsje Nooitgenoeg: altijd maar 'meer, meer, meer' geld verdienen.
Volwassenen hebben misschien nog iets meer zelfbeheersing maar voor kinderen zijn sociale media funest. Volwassenen hebben de taak om het goede voorbeeld te geven. Verspil niet je kostbare tijd op sociale media, maar geef je onverdeelde aandacht aan je partner, kinderen, vrienden en buren en aan je werk, verenigingen en hobby's. Zonder sociale media wordt het leven veel socialer. En het echte leven is veel leuker dan ons virtuele online leven.
Stop je sociale media/telefoon-verslaving
Om meer tijd en aandacht voor het echte leven te hebben, zul je minder tijd aan sociale media en je online leven moeten besteden. Hoe doe je dat?
- Je kunt je sociale media accounts opzeggen en de apps van je telefoon of computer verwijderen. Drastisch misschien, maar het kan.
- Je kunt alle meldingen van sociale media apps op je telefoon uitschakelen, zodat je aandacht niet steeds naar je smartphone getrokken wordt. Zeker groepsmeldingen in WhatsApp kun je makkelijk missen.
- Neem je telefoon standaard niet mee je slaapkamer in 's avonds. Leg hem bijvoorbeeld beneden in de woonkamer. Kun je weer eens een boek lezen voor het slapen gaan.
- Spreek af met je huisgenoten dat je tijdens het eten je telefoon weglegt. Ook als je vrienden ontmoet kun je gewoon je smartphone op niet storen of stil zetten.
- Op middelbare scholen zijn smartphones verboden en moeten ze tegenwoordig in een kluisje. Waarom dan niet op het werk? Op je werk kun je je telefoon ook in een kluisje, bureaula of op een andere plek opbergen. De arbeidsproductiviteit wordt er vast ook niet minder door...
Als je verdere suggesties hebt voor alternatieven voor Facebook, Instagram, WhatsApp, X, YouTube of TikTok dan horen we ze graag in de reacties hieronder!
Reacties
Mark
28 feb 2025 - 10:55
Uitstekend artikel! FreeTube vind ik echt een aanrader.
Friso
21 feb 2025 - 07:30
Heel erg bedankt voor de informatie. Ik ga e.e.a uitzoeken
Kim
26 jan 2025 - 10:45
Geweldig artikel en hulde voor de preek! Helemaal mee eens.
Roel
25 jan 2025 - 17:10
En Hyves 2.0? Of is dat een onzin verhaal.
johanna
25 jan 2025 - 08:47
Friendica lijkt een heel goed alternatief!!!
Albert
23 jan 2025 - 20:55
Even een dagje gespeeld met Mastodon, maar niets voor mij, veel te onrustig.
Ik zoek toch iets met groepen, van mijn interesses zoals op Facebook.
Alles komt goed, en anders maar niet :-)
redactie
23 jan 2025 - 22:43
En heb je Diaspora, Minds of Reddit ook bekeken als Facebook vervangers (zoals in het bovenstaande artikel genoemd)?
Albert
24 jan 2025 - 00:37
Nog niet, afgelopen week naar een triest iets gemoeten.
Alles komt goed, en anders maar niet :-)
redactie
24 jan 2025 - 08:51
Het was niet om je te haasten hoor, maar ik was nieuwsgierig wat je van die alternatieven zou vinden (omdat jouw Pc hulp vraag toch een beetje de inspiratie voor dit artikel was).
Sterkte.
Albert
1 feb 2025 - 10:40
Dank je.
Ik heb Diaspora en Minds bekeken, kan er niet aan wennen en mis dat groepsgebeure.
Redit is handig en veel informatie te vinden, maar dat is ook prima leesbaar zonder account.
Ik heb Facebook bijna leeg, ik ga wel wat lurken. De informatie die ik over mijn leven in Portugal en de dingen die ik daar fototgrafeer plaats ik op mijn eigen website.
Alles komt goed, en anders maar niet :-)
Hans
18 jan 2025 - 21:43
Als je ‘Duck Duck Go’ ( https://duckduckgo.com/ ) als browser gebruikt dan kun je er voor kiezen om youtubefilmpjes veilig in die browser af te spelen.
JD3
18 jan 2025 - 11:21
gebruik een mobieltje waarmee je alleen kunt bellen, en verder email via mijn laptop.
Kortom, geen last van verslaving aan asociale media .....
Weet dus ook niet wat ik eventueel mis, en dat is ook prettig ....
.jdb
18 jan 2025 - 09:12
Mijn complimenten voor dit gedegen artikel. Hier ga ik mijn kinderen op attenderen.
weg er mee
18 jan 2025 - 05:14
Wat moet je met social media.
Sukkel A: mijn snert is aangebrand.
Sukkel B. Like.
Sukkel C. de mijne ook.
Er verschijnt reclame voor (niet te vreten) Unox erwtensoep.
karel
18 jan 2025 - 02:11
Hulde voor de preek!
Verstraten
17 jan 2025 - 20:02
deze sociale media van Meta-Mark en MAGA-Musk (die achter het Make America Great Again gedachtegoed van Donald Trump aanloopt).
Beetje erg overdreven!
redactie
17 jan 2025 - 20:07
Wat is er overdreven dan? Trump heeft MAGA als speerpunt en Musk gaat deel uitmaken van zijn team/regering:
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/11/13/elon-musk-krijgt-functie-in-amerikaanse-regering-hoe-belandde-h/
Of bedoel je de toonzetting? Ach, het bekt gewoon lekker, Meta-Mark en MAGA-Musk ;-)
Ed W.
17 jan 2025 - 19:46
Is mis een alternatief voor GratisSoftwaresite.nl. Want ook die site is me toch verslavend! :-)
redactie
17 jan 2025 - 20:24
We kunnen je IP-adres best wel even blokkeren hoor ;-) Maar dank :-)
Tron
18 jan 2025 - 05:39
Conspiracy mode :
We weten toch allemaal via fakebook en twatter dat Ed W. een CEO is van betaaldesoftware.nl ? :-)
Redactie : Geweldig stukje info trouwens !
Ik heb gelukkig nooit de behoefte gehad om al dat soort a-sociale media te gebruiken..
rr
17 jan 2025 - 18:13
Wow, FreeTube daar ben ik blij mee !
Ed W.
19 jan 2025 - 12:14
Inderdaad: een opwindende site met veel hoogtepunten! ;-)
Of het helpt de schermtijd van kinderen te beperken, betwijfel ik wel.
Reageer